Οι Θέσεις Της ΚΕ Του ΚΚΕ Προς Το 20ό Συνέδριό Του / του Αντώνη Νταβανέλου

Αντώνης Νταβανέλος* 

Η έλλειψη εκτιμήσεων για τους αδύναμους «κρίκους» μέσα στη σημερινή κρίση, η έλλειψη προτάσεων μεταβατικής πολιτικής, το κενό πολιτικών συμμαχιών, προδίδουν μια βαθιά παθητική αντιμετώπιση της συγκυρίας.

Η ΚΕ του ΚΚΕ έδωσε στη δη­μο­σιό­τη­τα τις ει­ση­γη­τι­κές «Θέ­σεις» προς το 20ό Συ­νέ­δριό του, που θα γίνει στις 30 Μάρ­τη-2 Απρί­λη 2017.

Δε­δο­μέ­νου ότι το ΚΚΕ συ­σπει­ρώ­νει ένα ση­μα­ντι­κό τμήμα των αγω­νι­στι­κών δυ­νά­με­ων της ερ­γα­τι­κής τάξης, οι «Θέ­σεις» είναι ένα εν­δια­φέ­ρον ντο­κου­μέ­ντο, που αξί­ζει να δια­βα­στεί και να συ­ζη­τη­θεί.

Ακόμα και σε πρώτη ανά­γνω­ση, εντύ­πω­ση θα προ­κα­λέ­σει ο «εσω­στρε­φής» χα­ρα­κτή­ρας του κει­μέ­νου, η έκτα­ση και η έμ­φα­ση στα ζη­τή­μα­τα «κομ­μα­τι­κής οι­κο­δό­μη­σης», πα­ρό­λο που ζούμε σε μια «καυτή» συ­γκυ­ρία. Μέσα σε μια πε­ρί­ο­δο βα­θιάς οι­κο­νο­μι­κής και πο­λι­τι­κής κρί­σης, μετά από μια πε­ρί­ο­δο με­γά­λων ερ­γα­τι­κών-κοι­νω­νι­κών αγώ­νων, την ώρα που ξε­δι­πλώ­νε­ται η σήψη του κυ­βερ­νη­τι­κού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, το ΚΚΕ έχει να προ­τεί­νει, κυ­ρί­ως, τη διεύ­ρυν­ση και βελ­τί­ω­ση των κομ­μα­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ών του.

Η διε­θνής κρί­σης και η πα­γκό­σμια κα­τά­στα­ση

Πρό­κει­ται, κατά τη γνώμη μου, για το ισχυ­ρό­τε­ρο τμήμα των Θέ­σε­ων. Το ΚΚΕ αντι­με­τω­πί­ζει τη διε­θνή κρίση του κα­πι­τα­λι­σμού με, γε­νι­κώς, μαρ­ξι­στι­κά κρι­τή­ρια και βγά­ζει αρ­κε­τά σωστά συ­μπε­ρά­σμα­τα. Ιδιαί­τε­ρη ση­μα­σία έχει το γε­γο­νός ότι το ΚΚΕ δια­τη­ρεί στα­θε­ρές τις εκτι­μή­σεις του για τις κα­πι­τα­λι­στι­κές «πα­λι­νορ­θώ­σεις» στην Κίνα και τη Ρωσία κι έτσι απο­φεύ­γει το λάθος να «προ­τι­μά» ή και να υπο­στη­ρί­ζει αυτά τα στρα­τό­πε­δα μέσα στην όξυν­ση των εν­δοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών, λάθος που συχνά κά­νουν άλλες δυ­νά­μεις ακόμα και της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.

Επί­σης ση­μα­ντι­κό είναι ότι το ΚΚΕ επι­μέ­νει στη διά­κρι­ση ανά­με­σα στην «αντι-ΕΕ» πο­λι­τι­κή των δυ­νά­με­ων της Αρι­στε­ράς και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και στο αστι­κό ρεύμα του «ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμού» ή και γε­νι­κό­τε­ρα της λε­γό­με­νης «αντι­πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης» (Τραμπ): «…Το εθνι­κό αστι­κό κρά­τος πα­ρα­μέ­νει, λοι­πόν, το βα­σι­κό όρ­γα­νο δια­σφά­λι­σης της οι­κο­νο­μι­κής κυ­ριαρ­χί­ας του κε­φα­λαί­ου… ισχυ­ρο­ποιεί­ται προ­σω­ρι­νά το αστι­κό ρεύμα του εθνι­κι­σμού και του προ­στα­τευ­τι­σμού στην οι­κο­νο­μία, τόσο στις ΗΠΑ και στη Μ. Βρε­τα­νία, όσο και σε ισχυ­ρά κράτη της ευ­ρω­ζώ­νης όπως η Γαλ­λία και η Ιτα­λία…». Απο­φεύ­γει έτσι το λάθος όσων αντι­με­τώ­πι­σαν το Brexit ή τη νίκη του Τραμπ ως «γε­νι­κά, θε­τι­κές εξε­λί­ξεις» και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο την ανερ­μά­τι­στη θριαμ­βο­λο­γία που έβλε­πε τον Τραμπ, τον Φά­ρατζ, τον Γκρί­λο, ακόμα και τη Λεπέν ως πι­θα­νούς… συμ­μά­χους του κι­νή­μα­τος στην πάλη κατά της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και κατά της «γερ­μα­νι­κής» ΕΕ…

Σε αυτή τη βάση το ΚΚΕ σωστά εντο­πί­ζει την «έντα­ση των το­πι­κών-πε­ρι­φε­ρεια­κών πο­λε­μι­κών συ­γκρού­σε­ων και την αύ­ξη­ση του κιν­δύ­νου γε­νί­κευ­σής τους», όπως και τη γε­νι­κευ­μέ­νη αύ­ξη­ση των στρα­τιω­τι­κών δα­πα­νών στην οποία προ­χω­ρούν με­γά­λα και μι­κρό­τε­ρα κα­πι­τα­λι­στι­κά κράτη, παρά την κρίση. Στο ζή­τη­μα της αντι­με­τώ­πι­σης των γε­νι­κευ­μέ­νων πο­λέ­μων ή και των το­πι­κών πο­λε­μι­κών συρ­ρά­ξε­ων, μέσα στις γραμ­μές του ΚΚΕ (συ­ζη­τώ­ντας και την ιστο­ρία του κόμ­μα­τος) έχει γίνει αξιο­ση­μεί­ω­τη πρό­ο­δος: για πρώτη φορά, μετά από δε­κα­ε­τί­ες, συ­ζη­τεί­ται ξανά το εν­δε­χό­με­νο «στρο­φής των όπλων προς τα μέσα», σύν­δε­σης της αντι­με­τώ­πι­σης του πο­λέ­μου με την ανα­τρο­πή της δικής μας κυ­ρί­αρ­χης τάξης. Παρ’ όλα αυτά, στο κρί­σι­μο τεστ αντο­χής και ει­λι­κρί­νειας αυτών των σκέ­ψε­ων, που απο­τε­λούν τα ελ­λη­νο­τουρ­κι­κά, το ΚΚΕ δια­τη­ρεί τα κρι­τή­ρια των «κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των» με ρητές ανα­φο­ρές στο Αι­γαίο και στη Θράκη,(;) ενώ για το κυ­πρια­κό, η αιφ­νί­δια και βίαιη απόρ­ρι­ψη για κάθε λύση Δι­κοι­νο­τι­κής Δι­ζω­νι­κής Ομο­σπον­δί­ας αιφ­νι­δί­α­σε ακόμα και το ΑΚΕΛ.

Επί­σης, πολύ «χλωμή» είναι η κα­τα­δί­κη μιας βα­σι­κής δι­πλω­μα­τι­κής και στρα­τιω­τι­κής επι­λο­γής του ελ­λη­νι­κού αστι­σμού, υπό την αι­γί­δα του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ: «ο άξο­νας συ­νερ­γα­σί­ας της Ελ­λά­δας με το Ισ­ρα­ήλ δεν απο­τε­λεί πα­ρά­γο­ντα ει­ρή­νης στην πε­ριο­χή…». Λες και θα μπο­ρού­σε ο «άξο­νας» με το σιω­νι­στι­κό κρά­τος-χω­ρο­φύ­λα­κα, αλλά και τη δι­κτα­το­ρία του Σίσι, να χα­ρα­κτη­ρι­στεί «πα­ρά­γο­ντας ει­ρή­νης»…

Ενιαίο Μέ­τω­πο – Με­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή

Το ΚΚΕ, βγαί­νο­ντας από την πε­ρί­ο­δο της κρί­σης-διά­σπα­σής του, πραγ­μα­το­ποί­η­σε μια εν­δια­φέ­ρου­σα ιδε­ο­λο­γι­κή «στρο­φή», απορ­ρί­πτο­ντας ως ρε­φορ­μι­στι­κή τη «στρα­τη­γι­κή των στα­δί­ων»: «Το ΚΚΕ ανέ­πτυ­ξε εκτε­τα­μέ­νη εσω­τε­ρι­κή και δη­μό­σια ιδε­ο­λο­γι­κή-πο­λι­τι­κή δου­λειά ενά­ντια στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές αυ­τα­πά­τες, στη με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή πο­λι­τι­κή (όπως συ­μπυ­κνώ­νε­ται στην ανα­γνώ­ρι­ση και διεκ­δί­κη­ση «με­τα­βα­τι­κών στα­δί­ων» ανά­με­σα στον κα­πι­τα­λι­σμό και το σο­σια­λι­σμό-κο­μου­νι­σμό), που εδώ και δε­κα­ε­τί­ες κυ­ριάρ­χη­σε και εξα­κο­λου­θεί να κυ­ριαρ­χεί στο κο­μου­νι­στι­κό κί­νη­μα διε­θνώς…». Δεν μας λέει, βέ­βαια, με ακρί­βεια σε ποιες «δε­κα­ε­τί­ες» ανα­φέ­ρε­ται. Και αυτό είναι ση­μα­ντι­κό: Γιατί του επι­τρέ­πει να εξα­κο­λου­θεί να ανα­φέ­ρε­ται σε ηγε­σί­ες (π.χ. Στά­λιν, Ζα­χα­ριά­δης) που είναι ακρι­βώς αυτές που επέ­βα­λαν τη «στρα­τη­γι­κή των στα­δί­ων». Γιατί, ακόμα, του επι­τρέ­πει να πετά μαζί με τα βρώ­μι­κα νερά (των στα­δί­ων) και το μωρό, δη­λα­δή ένα τμήμα της αυ­θε­ντι­κά μαρ­ξι­στι­κής και λε­νι­νι­στι­κής πα­ρά­δο­σης: το Ενιαίο Μέ­τω­πο και τη με­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή, όπως τα επε­ξερ­γά­στη­καν το 3ο και το 4ο Συ­νέ­δριο της 3ης Διε­θνούς.

Το ΚΚΕ επι­χει­ρη­μα­το­λο­γεί ενά­ντια στην «από­σπα­ση» τα­κτι­κών και με­τα­βα­τι­κών στό­χων από την επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή: «δεν πρέ­πει να απο­σπά­ται ο κα­θη­με­ρι­νός, τρέ­χων πο­λι­τι­κός αγώ­νας από το κύριο επα­να­στα­τι­κό πο­λι­τι­κό κα­θή­κον. Να μην πα­ρα­με­ρί­ζε­ται ο στό­χος της ερ­γα­τι­κής εξου­σί­ας από άλ­λους με­τα­βα­τι­κούς κυ­βερ­νη­τι­κούς στό­χους, μέσα στο έδα­φος του κα­πι­τα­λι­σμού…». Σωστά. Μόνο που αυτή η «από­σπα­ση» δεν είναι υπο­χρε­ω­τι­κή μέσα από τη με­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή, του­λά­χι­στον σύμ­φω­να με τον Λένιν και την Κο­μι­ντέρν στην επα­να­στα­τι­κή της πε­ρί­ο­δο. Που όριζε ως πρω­ταρ­χι­κό κα­θή­κον για κάθε ΚΚ τη συ­γκρό­τη­ση ενός «με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος» που θα γε­φυ­ρώ­νει τη ση­με­ρι­νή κα­τά­στα­ση με την επα­να­στα­τι­κή προ­ο­πτι­κή, που θα απο­τε­λεί έναν «οδικό χάρτη» ανά­με­σα στην υπάρ­χου­σα κα­τά­στα­ση των πραγ­μά­των και τις επα­να­στα­τι­κές συν­θή­κες.

Το ΚΚΕ γνω­ρί­ζει καλά τις ση­με­ρι­νές δυ­σκο­λί­ες («η ει­κό­να της συ­νο­λι­κής υπο­χώ­ρη­σης, της ανα­δί­πλω­σης, της γε­νι­κευ­μέ­νης ανα­σφά­λειας, της μοι­ρο­λα­τρί­ας, του φόβου, είναι γνω­στή, τη συ­να­ντά­με σε κάθε βήμα μας…»). Όμως βα­δί­ζει προς το συ­νέ­δριό του, χωρίς να έχει να προ­τεί­νει ένα πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα «εν­διά­με­σων-με­τα­βα­τι­κών στό­χων», μέσα από το οποίο οι ερ­γα­τι­κές μάζες, στη­ριγ­μέ­νες στην ίδια τους την πείρα, θα μπο­ρού­σαν να σπά­σουν τον τοίχο της πα­θη­τι­κό­τη­τας, της επιρ­ρο­ής των ρε­φορ­μι­στι­κών ιδε­ών-ορ­γα­νώ­σε­ων-συν­δι­κά­των και να γί­νουν πιο πρό­θυ­μες και ικα­νές να πα­λέ­ψουν για την επα­να­στα­τι­κή ανα­τρο­πή.

Η πο­λι­τι­κή ανα­μο­νή των «επα­να­στα­τι­κών συν­θη­κών» δεν τις φέρ­νει γρη­γο­ρό­τε­ρα. Ένα καλό πα­ρά­δειγ­μα είναι το δη­μο­ψή­φι­σμα του Ιούλη του 2015, που οι Θέ­σεις χα­ρα­κτη­ρί­ζουν «δη­μο­ψή­φι­σμα εξα­πά­τη­σης και απο­προ­σα­να­το­λι­σμού του λαού». Η αποχή ή το άκυρο, που τότε πρό­τει­νε το ΚΚΕ, ήταν ένα με­γά­λο δώρο στον… Τσί­πρα. Γιατί άφηνε τη δια­χεί­ρι­ση του Όχι, που κατά συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία ψή­φι­σαν οι ερ­γα­τι­κές και λαϊ­κές μάζες, κυ­ρί­ως στα χέρια της αρι­στε­ρής εσω­κομ­μα­τι­κής πτέ­ρυ­γας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και στην ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, χωρίς ενερ­γη­τι­κή εμπλο­κή του ΚΚΕ στη σχε­τι­κή δια­πά­λη, την οποία είχε χα­ρα­κτη­ρί­σει –εκ προ­οι­μί­ου– ως σκη­νο­θε­τη­μέ­νη.

Χέ­ρι-χέ­ρι με το εντυ­πω­σια­κό κενό με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος και με­τα­βα­τι­κής πο­λι­τι­κής πάει το κενό στην πο­λι­τι­κή συμ­μα­χιών. Στο επί­πε­δο της κε­ντρι­κής πο­λι­τι­κής πάλης, οι Θέ­σεις δεν έχουν την πα­ρα­μι­κρή ανα­φο­ρά στο ζή­τη­μα των πι­θα­νών σύμ­μα­χων δυ­νά­με­ων. Η ΛΑΕ, η Πλεύ­ση Ελευ­θε­ρί­ας, η ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ συ­κο­φα­ντού­νται, ακόμα και ως τμήμα του «ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στι­κού» χώρου, στο ίδιο τσου­βά­λι με τους ακρο­δε­ξιούς και τους νε­ο­να­ζί. Στο επί­πε­δο του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, οι Θέ­σεις προ­τεί­νουν: «Πρέ­πει να έχου­με στο μυαλό μας ότι δεν θα βρού­με έτοι­μες δυ­νά­μεις για να εντα­χθούν στο ΠΑΜΕ, ότι είναι δικό μας κα­θή­κον να τις δια­μορ­φώ­σου­με…» Δη­λα­δή θα συμ­μα­χή­σου­με (στα συν­δι­κά­τα!) με τις δυ­νά­μεις που εμείς θα δια­μορ­φώ­σου­με! Στο επί­πε­δο του ανα­γκαί­ου ευ­ρύ­τε­ρου κοι­νω­νι­κού με­τώ­που, οι «Θέ­σεις» προ­τεί­νουν το «πλαί­σιο» ΠΑ­ΜΕ-ΠΑ­ΣΕ­ΒΕ-ΠΑ­ΣΥ-ΟΓΕ­ΜΑΣ, δη­λα­δή τη συμ­μα­χία με­τα­ξύ των με­τω­πι­κών δυ­νά­με­ων… του ΚΚΕ.

Η έλ­λει­ψη εκτι­μή­σε­ων για τους αδύ­να­μους «κρί­κους» μέσα στη ση­με­ρι­νή κρίση, η έλ­λει­ψη προ­τά­σε­ων με­τα­βα­τι­κής πο­λι­τι­κής, το κενό πο­λι­τι­κών συμ­μα­χιών, προ­δί­δουν μια βαθιά πα­θη­τι­κή αντι­με­τώ­πι­ση της συ­γκυ­ρί­ας. Όπου οι Θέ­σεις προ­τεί­νουν μια έμ­φα­ση στο χτί­σι­μο του κόμ­μα­τος («ο κίν­δυ­νος υπο­τί­μη­σης της ανά­πτυ­ξης του υπο­κει­με­νι­κού πα­ρά­γο­ντα»), πε­ρι­μέ­νο­ντας προ­σε­χτι­κά να δια­μορ­φω­θούν κα­λύ­τε­ρες συν­θή­κες («ο κίν­δυ­νος υπερ­τί­μη­σης του αντι­κει­με­νι­κού πα­ρά­γο­ντα»).

Χτί­ζο­ντας το κόμμα

Με­γά­λο τμήμα των Θέ­σε­ων αφορά λε­πτο­με­ρεια­κά τους δεί­κτες κομ­μα­τι­κής οι­κο­δό­μη­σης (κυ­κλο­φο­ρία «Ρι­ζο­σπά­στη, ερ­γα­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις, ανά­πτυ­ξη στε­λε­χών, μαρ­ξι­στι­κά «σχο­λεία» κ.ο.κ.). Και καλά κάνει. Χωρίς αυτά, χωρίς πο­λι­τι­κή κομ­μα­τι­κής οι­κο­δό­μη­σης δεν είναι εφι­κτή η αρι­στε­ρή δράση.
Όμως όλα αυτά δεν είναι εφι­κτό να «απο­σπα­στούν» από το ζή­τη­μα της πο­λι­τι­κής γραμ­μής και της πο­λι­τι­κής πα­ρέμ­βα­σης. Γι’ αυτό οι Θέ­σεις απο­φεύ­γουν να εξη­γή­σουν το γιατί π.χ. η κυ­κλο­φο­ρία του «Ρι­ζο­σπά­στη» πα­ρα­μέ­νει τόσο χα­μη­λά, μετά μά­λι­στα από μια συ­γκλο­νι­στι­κή πε­ρί­ο­δο με­γά­λων γε­γο­νό­των.
Δυ­στυ­χώς ή ευ­τυ­χώς, χωρίς ενερ­γη­τι­κή πο­λι­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση, χωρίς τη φι­λο­δο­ξία να αλ­λά­ξου­με κα­θο­ρι­στι­κά τις εξε­λί­ξεις, χωρίς την πο­λι­τι­κή του Ενιαί­ου Με­τώ­που και του Με­τα­βα­τι­κού Προ­γράμ­μα­τος, η κομ­μα­τι­κή οι­κο­δό­μη­ση πε­ριο­ρί­ζε­ται σε ρυθ­μούς που είναι κατ’ ανα­λο­γία κα­τώ­τε­ροι των πε­ρι­στά­σε­ων.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά" που κυ­κλο­φο­ρεί