Όχι στην ταύτιση φασισμού – κομμουνισμού. Όχι στην ταύτιση σταλινισμού - κομμουνισμού [συλλογικό κείμενο]

Η διοργάνωση διυπουργικής συνόδου, στις 23 Αυγούστου στο Ταλίν, με θέμα «Η κληρονομιά που άφησαν στον 21ο αιώνα τα εγκλήματα από Κομμουνιστικά Καθεστώτα» έχει προκαλέσει και συνεχίζει να προκαλεί έντονες αντιδράσεις και αντιπαραθέσεις, όχι μόνο ιδεολογικές αλλά και πολιτικές. Ο ΣΥΡΙΖΑ, προσπαθώντας να αποστασιοποιηθεί από έναν ψυχροπολεμικό αντικομμουνισμό και να διασώσει ο,τι φαντασιώνεται ότι διατηρεί από το αριστερό του προσωπείο, αποφάσισε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα συμμετάσχει σ’ αυτό το αντικομμουνιστικό τσίρκο. Η ΝΔ, της οποίας η πολιτική ψυχή διαπλάστηκε δεκαετίες πριν, από τα υλικά του ταγματασφαλιτισμού και των ΜΑΥδων, βρήκε την ευκαιρία να κατηγορήσει τον ΣΥΡΙΖΑ, ότι (ούτε λίγο – ούτε πολύ) διαθέτει κρυφή ατζέντα επιβολής του κομμουνισμού.

Φυσικά η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ είναι υποκριτική και κυνική, οι αντιδράσεις όμως των οργανώσεων και των κομμάτων της αριστεράς σε ολόκληρη την Ευρώπη αναδεικνύουν τους πραγματικούς κινδύνους πρωτοβουλιών σαν αυτή της εσθονικής προεδρίας. Πρόκειται για μια προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα ιδεολογικό περιβάλλον μέσα στο οποίο θα γίνεται αποδεκτή η ποινικοποίηση των κοινωνικών αγώνων και της αριστεράς. Η καταδίκη τέτοιων «πρωτοβουλιών» είναι αυτονόητη και απαραίτητη για την αριστερά.

Όμως εάν η αριστερά μείνει μόνο στην καταδίκη του αντικομμουνισμού του ταξικού αντιπάλου, δεν έχει κάνει στην πραγματικότητα ούτε το μισό βήμα προς την κατεύθυνση μιας ειλικρινούς και αποτελεσματικής υπεράσπισης του αγώνα των καταπιεσμένων για την χειραφέτησή τους και του ορίζοντα αυτού του αγώνα, δηλαδή του κομμουνισμού. Για να ολοκληρωθεί αυτό το βήμα, θα πρέπει και η κριτική της αριστεράς να είναι ολοκληρωμένη, θα πρέπει δηλαδή να συμπεριλαμβάνει και την απαραίτητη διαφοροποίηση της αριστεράς και της κομμουνιστικής απελευθέρωσης από όλα εκείνα τα καταπιεστικά μοντέλα που επιβλήθηκαν στον 20ο αιώνα, χρησιμοποιώντας το όνομα και τα σύμβολα του κομμουνισμού για να καλύψουν τα εγκλήματα που διέπρατταν εναντίον των λαών τους. Και θα πρέπει επίσης η αριστερά να τοποθετείται με αποφασιστικότητα υπέρ των θυμάτων της καταπίεσης αυτών των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού».

Η ανακοίνωση όμως της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για τη σύνοδο του Ταλίν, δυστυχώς, όχι μόνο δεν προσπαθεί να αναδείξει το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ της απελευθερωτικής προοπτικής του κομμουνισμού και των σταλινικών καταπιεστικών καθεστώτων, αλλά, ακόμα χειρότερα, χρησιμοποιεί διατυπώσεις, οι οποίες αναπαράγουν τη σοβινιστική ιδεολογία με την οποία είχε επενδύσει ο σταλινισμός την καταπίεση των εθνοτήτων της ΕΣΣΔ. Στην ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αναφέρεται: «Αυτή η εκδήλωση, στην επέτειο μάλιστα της έναρξης της μάχης του Στάλινγκραντ (23/8/1942), [...] οργανώνεται από την κυβέρνηση μιας χώρας [...] Μιας χώρας - υβρίδιου του Δ.Ν.Τ....» («Η αντιδραστική εξίσωση κομμουνισμού – ναζισμού, όπλο της ΕΕ για την επίθεση στον κόσμο της εργασίας, την ειρήνη και τα δημοκρατικά δικαιώματα», ΑΝΤΑΡΣΥΑ, 23 Αυγούστου 2017, http://antarsya.gr/node/4466).

Για να είμαστε ακριβής, ούτε το σταλινικό καθεστώς είχε τολμήσει να χαρακτηρίσει την Εσθονία «χώρα υβρίδιο», παρόλο που καταπίεζε τον εσθονικό λαό. Ο όρος που χρησιμοποιείται στην ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ παραπέμπει φυσικά σε μία χώρα κατασκευασμένη στον δοκιμαστικό σωλήνα του ΔΝΤ υπονοώντας οτι δεν διαθέτει τις προϋποθέσεις για να είναι μια «κανονική» χώρα.

Από την άποψη όμως μιας αριστερής προσέγγισης, το μοναδικό κριτήριο που μπορεί να γίνει αποδεκτό για το αν μια χώρα είναι «κανονική» ή είναι «υβρίδιο», είναι εάν υπάρχουν λαϊκές μάζες οι οποίες θέλησαν και διεκδίκησαν να υπάρξει αυτή η χώρα. Απ’ αυτή την άποψη λοιπόν, από την άποψη δηλαδή του δικαιώματος αυτοδιάθεσης των εθνών, το έθνος των Εσθονών, όπως και τα έθνη των άλλων Βαλτικών χωρών, αλλά και όλων των περιοχών οι οποίες πριν από 100 χρόνια βρισκόταν κάτω από την τσαρική κατοχή, έχουν αποτελέσει τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της θεωρίας και της πολιτικής του μπολσεβίκικου κόμματος για το εθνικό ζήτημα. Ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι είχαν συγκρουστεί, όχι μόνο με τον τσαρισμό και τη δεξιά, αλλά και με τα άλλα ρεύματα της σοσιαλδημοκρατίας, για να υπερασπίσουν το δικαίωμα των Εσθονών να έχουν, εάν το επιλέξουν, τη δικιά τους χώρα.

Γι’ αυτό και οι λαϊκές μάζες των Βαλτικών χωρών βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή κατά τη διάρκεια της επανάστασης του ‘17, ακολουθώντας την πολιτική των μπολσεβίκων (δυστυχώς αυτές οι περιοχές κατελήφθησαν από τον γερμανικό ιμπεριαλισμό με τη συνθήκη του Μρεστ Λιτόφσκ), αλλά βίωσαν ως κατοχή την προσάρτησή τους απ’ την ΕΣΣΔ, πρώτα με τη συμφωνία του Χίτλερ με τον Στάλιν και ύστερα ξανά με τη συμφωνία του Στάλιν με τον Τσόρτσιλ και τον Ρούσβελτ.

Το παράδειγμα των λαϊκών μαζών των βαλτικών χωρών μας δείχνει με ακρίβεια το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στον κομμουνισμό, ως την προοπτική της χειραφέτησης από κάθε μορφή καταπίεσης, ταξικής, εθνικής κτλ και στα σταλινικά καθεστώτα που επιβλήθηκαν χρησιμοποιώντας τα σύμβολα του κομμουνισμού. Η κομμουνιστική παράδοση απ’ την οποία εμπνεόμαστε έχει ως αναφορά της αυτό για το οποίο αγωνίστηκαν οι λαϊκές μάζες, δηλαδή την οκτωβριανή επανάσταση και τις κατακτήσεις της και όχι το καθεστώς που ανέτρεψε αυτές τις κατακτήσεις και έγινε μισητό από τις λαϊκές του μάζες.

Αυτοί οι στρατηγικοί προσανατολισμοί για την ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχουν αποσαφηνιστεί και αποτυπωθεί στα βασικά, ιδρυτικά της κείμενα:

«Γιατί δεν μπορεί ούτε η εγκατάλειψη κάθε προοπτικής άλλης κοινωνίας ή ο ορίζοντας ενός “καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο” από τους ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η υποστήριξη των αντιλαϊκών καθεστώτων του “υπαρκτού σοσιαλισμού” και η πολιτική της “λαϊκής εξουσίας” χωρίς επανάσταση από το ΚΚΕ να δώσουν απάντηση στις ριζοσπαστικές αναζητήσεις της εποχής μας.» («Το πολιτικό πλαίσιο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, “Αθηναϊδα” 22/3/2009», ΑΝΤΑΡΣΥΑ, 23 Μαρτίου 2009, http://antarsya.gr/node/100).

«Εμπνεόμαστε από την εμπειρία και τις κατακτήσεις των κοινωνικών επαναστάσεων του 20ου αιώνα, πρώτα από όλα από τον Οκτώβρη του 1917, αλλά και από όλες τις επαναστατικές απόπειρες και εξεγέρσεις, με τα τραγικά λάθη και τις ανεπάρκειές τους, αλλά και με τα διδάγματά τους, στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.» («Πολιτική Απόφαση 1ης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης ΑΝΤΑΡΣΥΑ, 29-30/10/2011» ΑΝΤΑΡΣΥΑ 30 Οκτωβρίου 2011, http://antarsya.gr/node/97).

«Μόνο η κομμουνιστική προοπτική μπορεί να απελευθερώσει τις κοινωνικές παραγωγικές δυνάμεις, να υπερβεί κάθε διάκριση και ιεραρχία (κοινωνική, έμφυλη, σεξουαλική) να ανακόψει τη σημερινή πορεία μη αντιστρέψιμης καταστροφής του περιβάλλοντος. Στο δρόμο γι’ αυτήν την προοπτική στεκόμαστε κριτικά και αυτοκριτικά απέναντι στην αυταρχική και εκμεταλλευτική μετάλλαξη των καθεστώτων του “υπαρκτού σοσιαλισμού”, χωρίς ωστόσο να διαγράφουμε την ιστορική σημασία των νικηφόρων σοσιαλιστικών επαναστάσεων του 20ου αιώνα.» («ΚΣΕ ΑΝΤΑΡΣΥΑ: Θέσεις για τη 2η Συνδιάσκεψη (1-2 Ιούνη 2013)» Και επίσης: «Η σοσιαλιστική πρακτική που προτείνει [το ΚΚΕ] δεν κάνει αυτοκριτική για την αντιδραστική μετάλλαξη του “υπαρκτού σοσιαλισμού” και διαγράφει κάθε αναφορά στη λαϊκή πρωτοβουλία και την εργατική δημοκρατία, την ίδια ώρα που επιβάλλει αυταρχικό εσωκομματικό καθεστώς.» ΑΝΤΑΡΣΥΑ, 26 Μαρτίου 2013, http://antarsya.gr/node/1152).

Κάθε αναφορά της ΑΝΤΑΡΣΥΑ λοιπόν η οποία σχετίζεται με τις ιστορικές μας παραδόσεις και με τους στρατηγικούς προσανατολισμούς θα πρέπει κινείται στις κατευθύνσεις που διαμορφώνονται από τις παραπάνω θέσεις. Δεν πρόκειται για μια ανελαστική εμμονή σε δόγματα. Το ζήτημα της εξουσίας και της αντικαπιταλιστικής προοπτικής ξανανοίγει στον σύγχρονο κόσμο και οι απαντήσεις που θα δοθούν θα πρέπει να είναι σαφείς. Εάν θέλουμε να ξανακάνουμε την προοπτική του κομμουνισμού στόχο των κινημάτων των καταπιεσμένων, η προοπτική αυτή θα πρέπει να είναι πλήρως απαλλαγμένη από οποιαδήποτε συσχέτιση της με τα καταπιεστικά καθεστώτα που χρησιμοποίησαν καταχρηστικά αυτό το όνομα. Σε τελική ανάλυση, είναι σημαντικό να παλέψουμε όχι μόνο ενάντια στην ταύτιση του κομμουνισμού με τον φασισμό, αλλά και ενάντια στην ταύτιση του κομμουνισμού με τον σταλινισμό.

Αναστασιάδης Τάσος Τ. Ε. Νέας Σμύρνης-Π. Φαλήρου

Αυθίνος Παντελής Τ. Ε. Καλλιθέας

Κατσιματίδου Χρύσα Τ. Ε. Νέας Σμύρνης -Π. Φαλήρου

Κόνιας Γιάννης Τ. Ε. Νέας Σμύρνης-Π. Φαλήρου

Κούσιαντας Κώστας Τ. Ε. Καλλιθέας

Λάσκαρης Αντώνης Τ. Ε. ΤΕ Ν.Ιωνίας Ν. Φιλαδέλφειας Ν. Χαλκηδόνας

Μος Αθηνά Τ. Ε. Ζωγράφου

Μελαμπιανάκη Ζέττα Τ. Ε. Νέας Σμύρνης-Π. Φαλήρου

Περδικομάτης Μάκης Τ. Ε. Χολαργού -Αγ. Παρασκευής