Η Ανταρσία Της ΚΝΕ 1989 - Χρονικό

Ένα σύντομο χρονικό για την ανταρσία της ΚΝΕ, τις εξελίξεις στην αριστερά και την πορεία της αριστερής αμφισβήτησης μέχρι τη δημιουργία του ΝΑΡ. Αρχές 1989 – αρχές 1990

. 

Άνοιξη του 1989:

- Στους κόλπους του ΚΚΕ και της ΚΝΕ επικρατεί υπόγειος αναβρασμός, καθώς χιλιάδες μέλη και στελέχη διαφωνούν με το «κοινό πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ» (Δεκέμβρης 1988) και τη δεξιά γραμμή που έχει χαράξει η ηγεσία του ΚΚΕ. Το πόρισμα αυτό μεταξύ ΚΚΕ και της ανανεωτικής «Ελληνικής Αριστεράς»- Ε.ΑΡ του Λ. Κύρκου στρώνει το δρόμο για σοβαρές πολιτικές και ιδεολογικές υποχωρήσεις, για τον κυβερνητισμό της επίσημης αριστεράς και τη συναίνεση στο αστικό πολιτικό σκηνικό. Αποτελεί τη βάση για την ίδρυση του «Συνασπισμού της αριστεράς και της προόδου» που πραγματοποιήθηκε λίγους μήνες αργότερα.

Σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή παίζει και η εφημερίδα «Πρώτη» που έχει κυκλοφορήσει νωρίτερα. Είναι η καθημερινή εφημερίδα στην οποία η ηγεσία του ΚΚΕ και στελέχη της ανανεωτικής αριστεράς και άλλοι αστικοί παράγοντες συνεργάζονται για να προωθήσουν την πολιτική συνεργασιών και να στρώσουν το δρόμο για τις μετέπειτα εξελίξεις. 

- Την ίδια περίοδο, οι σχέσεις ΚΚΕ και ΚΝΕ βρίσκονται στο χειρότερο σημείο τους, καθώς η οργάνωση νεολαίας αρνείται να προσαρμοστεί στη γραμμή του ΚΚΕ και επιμένει στη γραμμή που χάραξε το πρόσφατο 4^ο Συνέδριο της ΚΝΕ (1988) για το «Ενιαίο Μέτωπο Πάλης της νεολαίας» και την αριστερή συσπείρωση από τα κάτω. Οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις ΚΚΕ-ΚΝΕ έχουν ξεκινήσει βέβαια πολλά χρόνια πριν, με αφορμή παρεμβάσεις και κινηματικές πρωτοβουλίες στη νεολαία, αλλά και την πολιτική που χαράζει η ΚΝΕ, ιδιαίτερα με το 4^ο Συνέδριό της. Ωστόσο οι διαφωνίες αυτές δεν ήταν δημόσιες και ανοικτές μέχρι τώρα. Με την ίδρυση του «Συνασπισμού της Αριστεράς» (Φλεβάρης-Μάρτης 1989) οι διαφωνίες πολλαπλασιάζονται και στη βάση των οργανώσεων της ΚΝΕ.

- Τον Μάιο του 1989 εκδίδεται το μηνιαίο πολιτικό περιοδικό «Πριν». Το ΠΡΙΝ συντάχθηκε από την πρώτη στιγμή της έκδοσης του με τις ανυπότακτες δυνάμεις της Αριστεράς, που διαχώρισαν τη θέση τους από τις ολέθριες επιλογές της ηγεσίας της. Η σκέψη είναι να κυκλοφορεί ένα περιοδικό στον κόσμο του ΚΚΕ και του ενιαίου ΣΥΝ το οποίο να συσπειρώνει όσο το δυνατόν ευρύτερες δυνάμεις ριζοσπαστικής αριστερής αντίστασης και αναζήτησης. Να συμβάλλει στον αναγκαίο διάλογο και να προβάλλει τις φωνές και τις απόψεις που χτυπιούνται εντός ΚΚΕ και να προτείνει μια διαφορετική λογική και διέξοδο για την αριστερά στις δύσκολες εξελίξεις της περιόδου.

Το πρώτο κύριο άρθρο του ΠΡΙΝ αναφέρει: «Το αριστερό εργατικό και το λαϊκό κίνημα στη νέα περίοδο των παρατεταμένων αδιεξόδων πρέπει να αντιπαραθέσει μια στρατηγική παρατεταμένης αντεπίθεσης για την ανάπτυξη των κοινωνικών μετώπων και την πολιτική τους χειραφέτηση από την αστική κηδεμονία. Προϋπόθεση για κάτι τέτοιο αποτελεί η χειραφέτηση της ίδιας της Αριστεράς από το ρόλο του προοδευτικού κομπάρσου στην αστική πολιτική σκηνή». Η απήχηση του ΠΡΙΝ ήταν εντυπωσιακή. Κάπου 8.000 αντίτυπα στο πρώτο τεύχος, πάνω από 9.000 αντίτυπα στο δεύτερο και λίγο αργότερα η κυκλοφορία ξεπέρασε και τις 10.000.

- Τον Ιούνιο εκδηλώνονται κινητοποιήσεις φοιτητών στην Κίνα που καταλήγουν σε αυταρχική καταστολή στην Πλατεία Τιεν Αν Μεν του Πεκίνου. Η ΚΝΕ οργανώνει διαδηλώσεις στις μεγάλες πόλεις ενάντια στην καταστολή στην Κίνα.

1 Ιουλίου 1989:

- Οι βουλευτικές εκλογές στις 18 Ιουνίου 1989 δεν βγάζουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μετά από διαβουλεύσεις και συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών στις 1 Ιουλίου σχηματίζεται η κυβέρνηση συνεργασίας ενιαίου ΣΥΝ-ΝΔ υπό τον Τζ. Τζαννετάκη, με τη συμφωνία της ηγεσίας του ΚΚΕ.

Η ανοιχτή σύγκρουση περνάει πλέον στους κόλπους της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Οι Κώστας Κάππος, Κώστας Μπατίκας και Νίκος Κοτζιάς (μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ) διαφοροποιούνται με δηλώσεις τους δημόσια από την πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ. Κύριος στόχος της ηγεσίας του ΚΚΕ είναι το «ξεκαθάρισμα» της κατάστασης στην ΚΝΕ, όπου όσοι ενστερνίζονται την πολιτική του «τζαννετακισμού» και τα παρόμοια αποτελούν ασήμαντη μειοψηφία.

Σοκ προκαλεί η τοποθέτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου και ιστορικού στελέχους του ΚΚΕ Κ. Κάππου στη Βουλή ότι θα καταψηφίσει την κυβέρνηση Τζαννετάκη. Ο Κ. Κάππος δηλώνει: «Ψήφισα λευκό γιατί είμαι αντίθετος στη συνεργασία του Συνασπισμού με τη Νέα Δημοκρατία»,. «Πιστεύω επίσης ότι η συνεργασία αυτή είναι ολέθρια για το ΚΚΕ… Το ΚΚΕ τείνει να υποταχτεί σε μικροαστικές και αστικές “εκσυγχρονιστικές” θέσεις… Αποκορύφωμα αυτής της στάσης υποταγής είναι η στήριξη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας από τον Συνασπισμό… Βεβαίως, είμαι κατά της συνεργασίας του Συνασπισμού και με το ΠΑΣΟΚ».

Η αλαζονεία της εξουσίας που έχει αποχαλινώσει τις κυρίαρχες δεξιές δυνάμεις της ηγεσίας του ΚΚΕ τις κάνει να επιζητούν την πάση θυσία πολιτική εξόντωση των «διαφωνούντων», ενώ ταυτόχρονα η ίδια προχωράει σε όλο και πιο δεξιές επιλογές. Στο «ξεκαθάρισμα» και την εξόντωση των φωνών αμφισβήτησης και αριστερής κριτικής μέσα στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ συμφωνούν τόσο οι «ανανεωτικοί» (που αργότερα θα αποτελέσουν την ηγεσία του ΣΥΝ) όσο και η «ορθόδοξοι» (που αποτέλεσαν την μετέπειτα ηγεσία του σημερινού ΚΚΕ). Μαζί εισηγούνται και μαζί ψηφίζουν μέτρα και επιτίθονται.

Λίγα 24ωρα αργότερα, στις 6 και 7 Ιουλίου αντίστοιχα, διαφοροποιούνται δημόσια και παραιτούνται οπό την Κεντρική Επιτροπή ο Κώστας Μπατίκας και ο Νίκος Κοτζιάς, οι οποίοι τρεις μήνες αργότερα εκδίδουν τις θέσεις τους σε μπροσούρα με τίτλο «Μια συζήτηση που δεν έγινε».

- Τον Ιούλιο-Αύγουστο 1989, με προκλητικό τρόπο, η Επιτροπή Πόλης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, της οποίας ηγείται ο Κώστας Τσολάκης, μέλος του Πολιτικού Γραφείου, απαγορεύει τις φεστιβαλικές εκδηλώσεις της οργάνωσης Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ, έχοντας προηγουμένως δώσει εντολή να κληθούν σε απολογία από τις κομματικές οργανώσεις τους οι Δήμος Γατούδης και Γιάννης Ελαφρός, μέλη του Κ.Σ. της ΚΝΕ, καθώς και άλλα στελέχη της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης.

- Την Παρασκευή, 15 Σεπτεμβρίου 1989, το Γραφείο του Κ.Σ. της ΚΝΕ αποφασίζει να «συν-διοργανώσει» με τη Σπουδάζουσα Θεσσαλονίκης τις επίμαχες εκδηλώσεις «ώστε να εξασφαλισθεί το σωστό περιεχόμενο τους», κόντρα στην απόφαση του ΚΚΕ για ακύρωση των εκδηλώσεων.

Έτσι, για πρώτη φορά η ΚΝΕ διεκδικεί στην πράξη την αυτονομία της από την κομματική ηγεσία, η οποία φυσικά αντιδρά αμέσως: με εντολή του Π.Γ. πέντε μέλη της μειοψηφίας του Γραφείου της ΚΝΕ βγάζουν ανακοίνωση με την οποία καταγγέλλουν τους «αντάρτες» συντρόφους τους και τάσσονται με τη γραμμή της ηγεσίας του ΚΚΕ. Είναι φανερό ότι η τελική αναμέτρηση είναι πλέον ζήτημα ωρών.

- Στις 15 Σεπτεμβρίου ξεκινούν οι κεντρικές εκδηλώσεις του 15^ου Φεστιβάλ της ΚΝΕ στην Αθήνα. Όλοι  περιμένουν την ομιλία του Γ. Γράψα. Σαββατόβραδο, 16 Σεπτεμβρίου, Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι. Μπροστά σε 40.000 μέλη και φίλους του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, ο Γραμματέας της ΚΝΕ διακηρύσσει ανοιχτά ότι η κυβέρνηση Τζαννετάκη «δημιούργησε αντικειμενικά ένα σοκ όχι μόνο για τον κόσμο της Αριστεράς αλλά σχεδόν για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας» και συνεχίζει: «Δεν είναι μυστικό ότι στην ΚΝΕ υπάρχει πλούτος προβληματισμών και απόψεων ή και διαφωνίες για σοβαρά ζητήματα. Και λοιπόν; Τα πολιτικά νεκροταφεία είναι γεμάτα ομοφωνίες και ομοψυχίες. Η ΚΝΕ είναι μόλις 21 χρόνων, στα καλύτερα της χρόνια, και δεν σκοπεύει να συνταξιοδοτηθεί σύντομα!».

Για να μην αφήσει περιθώριο παρανόησης ως προς ποια κατεύθυνση είναι προσανατολισμένοι οι προβληματισμοί της νεολαίας, ο Γ. Γράψας προσθέτει: «Μεγάλο μέρος της ΚΝΕ στέκεται με σκεπτικισμό και με διαφορετικές, πολλές φορές, απόψεις απέναντι σε ορισμένες πολιτικές επιλογές του Συνασπισμού».

Η απάντηση έρχεται την επομένη, με την ομιλία του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Γρ. Φαράκου, ο οποίος «διαγιγνώσκει» μια «φιλόδοξη στην αντιδραστικότητά της προσπάθεια» κάποιων «κύκλων της άρχουσας τάξης» με στόχο «να ξεκοπεί η ΚΝΕ από το ΚΚΕ».

«Εύχομαι οι δονήσεις στο εσωτερικό της ΚΝΕ να γίνουν γόνιμος διάλογος και να μη σταματήσουν με παρεμβάσεις» δηλώνει ο σκηνοθέτης Θ. Αγγελόπουλος, ο οποίος, όπως και ο λογοτέχνης Ζήσης Σκάρος και άλλοι αριστεροί διανοούμενοι και καλλιτέχνες, προσπαθούν να πείσουν την ηγεσία του ΚΚΕ να μην προχωρήσει στη διαγραφόμενη εκκαθάριση.

Τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 21 Σεπτεμβρίου, η Κ.Ε. του ΚΚΕ αποφασίζει, την ουσιαστική διάλυση της ΚΝΕ και ανασυγκρότηση της εκ του μηδενός, σχεδόν μόνο με όσους πειθαρχούν στη γραμμή του ΚΚΕ.

21 Σεπτέμβρη 1989: η διάσπαση

«Φυσικά και δεν θα υπακούσω!». Η φράση του Γιώργου Γράψα περνάει στην ιστορία της Αριστεράς.

Είναι νύχτα της 21ης Σεπτεμβρίου 1989, γύρω  στις 10 παρά τέταρτο, έξω από τα γραφεία του Κ.Σ. της ΚΝΕ στην οδό Φερρών, στην πλατεία Βικτωρίας.

Ο Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ έχει μόλις αφιχθεί εκεί, προερχόμενος από τον Περισσό, όπου έχει ολοκληρωθεί η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ με θέμα την ΚΝΕ. Η απόφαση του ΚΚΕ είναι να καθαιρέσει το εκλεγμένο Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ, να διορίσει 15μελή επιτροπή ανδρεικέλων της εμπιστοσύνης της ηγεσίας του ΚΚΕ στη θέση του ΚΣ και να προκηρύξει η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ -σε πλήρη αντίθεση με το καταστατικό του κόμματος και της νεολαίας- έκτακτο συνέδριο της ΚΝΕ!

Εκατοντάδες μέλη της ΚΝΕ έχουν συρρεύσει έξω από τα γραφεία της οργάνωσης για να αποτρέψουν επιχείρηση κατάληψης τους από τους «κομματικούς», ενώ δεκάδες δημοσιογράφοι περιμένουν την επιστροφή του Γ. Γράψα. «Θα υπακούσετε στην απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής;», είναι η ερώτηση. Χωρίς περιστροφές η απάντηση:  «Φυσικά και δεν θα υπακούσω!».

Έτσι επισημοποιείται και δημόσια η σύγκρουση που μαίνεται από πολύ καιρό, τόσο μεταξύ ΚΝΕ και ΚΚΕ, όσο και μέσα στους κόλπους του ΚΚΕ, ακόμη και σε επίπεδο Κεντρικής Επιτροπής, σχετικά με τη γραμμή που πρέπει να ακολουθηθεί.

- Το Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ συνεδριάζει αμέσως και με ψήφους 56 υπέρ έναντι μόλις 14 αποχών απορρίπτει ως αντικαταστατική την απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ και προκηρύσσει έκτακτο συνέδριο της οργάνωσης. Το ΚΚΕ φτιάχνει μια δική του ΚΝΕ, στον Περισσό…

Η σύγκρουση ΚΚΕ-ΚΝΕ είναι αναμφισβήτητα η σημαντικότερη εκδήλωση της κρίσης, δεν είναι όμως η μόνη.

- Στις 4 Οκτωβρίου 1989, οι διαφωνούντες κάνουν την πρώτη δημόσια εμφάνιση τους στο κατάμεστο γήπεδο του Σπόρτιγκ, με κεντρικό ομιλητή το Γιώργο Γράψα. Χιλιάδες μέλη και φίλοι της ΚΝΕ φωνάζουν συνθήματα: «η ΚΝΕ παλεύει και αμφισβητεί, πάντα θα είναι στην πρώτη γραμμή». Η ομιλία σκιαγραφεί την πορεία του ρεύματος αμφισβήτησης και κριτικής που πλέον βρίσκεται εκτός οργανωτικού ιστού ΚΚΕ. Για ένα σύγχρονο επαναστατικό ρεύμα στη νεολαία, για μια άλλη αριστερά στην κοινωνία, είναι η κατεύθυνση.

Από τις 21 Σεπτέμβρη και όλο τον Οκτώβριο συνεδριάζουν το σύνολο των οργάνων και οργανώσεων της ΚΝΕ σε όλη την Ελλάδα. Η ψηφοφορία ανάμεσα στην απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ από τη μία και την απόφαση του Κ.Σ. της ΚΝΕ από την άλλη, στη συντριπτική πλειοψηφία των οργάνων και των ΟΒ είναι υπέρ της απόφασης του Κ.Σ. της ΚΝΕ. Ο μεγαλύτερος όγκος των δυνάμεων της οργάνωσης τάσσεται στο πλευρό των εκλεγμένων οργάνων και ακολουθεί την πορεία της συγκρότησης του νέου ρεύματος επαναστατικής ανανέωσης.

- Στις 17 Οκτωβρίου δικαστικός κλητήρας επιδίδει στο Κ.Σ. της ΚΝΕ αίτηση ασφαλιστικών μέτρων από την ηγεσία του ΚΚΕ εναντίον των υπευθύνων έκδοσης της εφημερίδας «Οδηγητής της νεολαίας», την εφημερίδα του Κ.Σ. της ΚΝΕ που εξακολουθεί να εκδίδει το εκλεγμένο Κ.Σ. της οργάνωσης. «Ζητούμε να διαταχθεί η κατάσχεση όλων των αντιτύπων της εφημερίδας που ήδη κυκλοφόρησαν… Να απειληθεί κατά των υπεύθυνων χρηματική ποινή δραχμών 500.000 και προσωπική κράτηση δώδεκα μηνών… Να απαγορευτεί η έκδοση νέου φύλλου της εφημερίδας Οδηγητής της νεολαίας…», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο κείμενο.

Νοέμβριος 1989: Πλησιάζουμε προς τη νέα εκλογική αναμέτρηση της 5ης Νοεμβρίου 1989 και την κορύφωση της κρίσης, ενώ μέσα στον Οκτώβρη παραιτείται ένα ακόμη μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ο Μιχ. Τερζίδης και οκτώ ακόμη στελέχη τμημάτων της Κ.Ε. (Δ. Γρηγορόπουλος, Αρ. Αλαβάνου, Αγγ. Ξύδη, Ν. Παπαγεωργίου, Π. Παπαδόπουλος, Σπ. Μαγκλιβέρας, Β. Παπαχρήστος, Σ. Συγγούνας) καθώς και ο Γιώργος Μανιάτης και η Νάντια Βαλαβάνη, μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η ηγεσία του ΚΚΕ διαλύει τις αυταπάτες οποιουδήποτε είχε την ελπίδα, ότι θα ήταν δυνατό να υπάρξει αλλαγή της γραμμής πλεύσης στην πολιτική της. Ωριμάζουν οι συνθήκες για ένα πολύ πιο δύσκολο εγχείρημα από την προσπάθεια διόρθωσης της γραμμής του ΚΚΕ.

Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ

- Κυβέρνηση Ζολώτα – «Οικουμενική» συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΚΚΕ

Οι εκλογές της 5^ης Νοεμβρίου και πάλι δεν αναδεικνύουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, όπως τον Ιούνιο.

Ο ενιαίος ΣΥΝ με την καθοδήγηση της ηγεσίας του ΚΚΕ διαπραγματεύεται με τα αστικά κόμματα και τελικά συμφωνεί με το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ στη δημιουργία «οικουμενικής κυβέρνησης» και των τριών κομμάτων με πρωθυπουργό τον Ξ. Ζολώτα.

Ο σχηματισμός της κυβέρνησης ΚΚΕ (ενιαίου ΣΥΝ)-ΝΔ-ΠΑΣΟΚ υπό τον Ζολώτα καταρρίπτει κάθε ισχυρισμό της ηγεσίας του ΚΚΕ ότι δήθεν συνεργάστηκε με τη ΝΔ μόνο για να τιμωρήσει τους «κλέφτες του ΠΑΣΟΚ», με τους οποίους ξαφνικά βρίσκεται να… συγκυβερνά! Τα γεγονότα επιταχύνονται.

- Στις 21 Νοεμβρίου 1989, οκτώ μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ παραιτούνται με κοινή δήλωση τους και στις 27 Νοεμβρίου δίνουν συνέντευξη Τύπου.

Είναι οι: Κώστας Τζιαντζής, Άγγελος Χάγιος, Θανάσης Σκαμνάκης, Χρήστος Καυκιάς, Σήφης Καυκαλάς, Δημήτρης Τσουραμάνης, Δήμος Τσακνιάς και Γιώργος Σταματάκης. «Στόχος μας δεν είναι να φτιάξουμε άλλη μια κομματική ταμπέλα, αλλά να συμβάλουμε στη συγκρότηση ενός σύγχρονου επαναστατικού εργατικού κινήματος που θα υπερβαίνει την κρίση και τα σημερινά αδιέξοδα του ΚΚΕ και της Αριστεράς, θα αποδεσμεύει τον αριστερό κόσμο από τη χρεοκοπημένη πολιτική της ηγετικής ομάδας του Συνασπισμού, επιβάλλοντας τελικά μια ουσιαστική ενότητα στην πάλη για το σοσιαλισμό, την κοινωνική και δημοκρατική χειραφέτηση των εργαζομένων», αναφέρεται μεταξύ άλλων στη δήλωση τους.

«Βρισκόμαστε μπροστά σε μια κορυφαία πολιτική επιλογή που φέρνει τη σφραγίδα των συντονισμένων δυνάμεων της ολιγαρχίας, με αποστολή να θεμελιώσει βαθύτερες και πιο σταθερές λύσεις προσαρμογής της κοινωνίας στις διεθνείς καπιταλιστικές πραγματικότητες σε βάρος των εργαζομένων» αναφέρεται σε σχέση με την «οικουμενική» κυβέρνηση Ζολώτα και προστίθεται: «Η λογική του ουραγού απέναντι στις εκάστοτε κυρίαρχες δυνάμεις οδηγεί συνεχώς τον αριστερό κόσμο στις συμπληγάδες των εκβιαστικών διλημμάτων… Η λογική αυτή στην πολιτική πρακτική της ηγεσίας του ΚΚΕ και του Συνασπισμού καθορίζεται από μια σειρά βαθύτερων αντιλήψεων της γύρω από την ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική και ηθική φυσιογνωμία του κομμουνιστικού κινήματος που δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες και τα οράματα των εργαζομένων και του κόσμου της Αριστεράς… Στο ΚΚΕ η περεστρόικα έχει πάρει τη μορφή Τσολάκη – Ανδρουλάκη».

Συνολικά θα έχουν αποχωρήσει 15 μέλη της Κ.Ε. του ΚΚΕ από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο.

- Στις 28 Νοεμβρίου είναι η σειρά του ευρωβουλευτή Δημήτρη Δεσύλλα να ανεξαρτητοποιηθεί, διαφωνώντας με την πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ.

 «Διαφώνησα κατηγορηματικά στη συνεργασία με τη ΝΔ για το σχηματισμό της κυβέρνησης Τζαννετάκη… Παρ’ όλα αυτά, περίμενα μέχρι τις εκλογές του Νοέμβρη για τις οποίες και δούλεψα, δίνοντας βάση στις διαβεβαιώσεις της ηγεσίας ότι η πολιτική μας για συγκυβέρνηση με τη ΝΔ ήταν προσωρινό αναγκαστικό «διάλειμμα» για την κάθαρση. Όμως, ο σχηματισμός της κυβέρνησης Ζολώτα διέλυσε τις αυταπάτες μου», αναφέρει στη σχετική δήλωση του, τονίζοντας ότι «η ηγεσία του ΚΚΕ καταργεί στην πράξη την ιδεολογικοπολιτική αυτοτέλεια του κόμματος, ενώ παράλληλα προχωρεί σε μαζικές διαγραφές, καθαιρέσεις και συκοφαντίες σε βάρος χιλιάδων στελεχών και μελών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ». Προσθέτει δε, ότι η ευρωβουλευτική αποζημίωση «θα διατίθεται διαρκώς και εξ ολοκλήρου για τις ανάγκες του “Λαϊκού Κινήματος ενάντια στις συνέπειες του 1992 και κατά της ΕΟΚ”, μέχρι δε τη συγκρότηση του κινήματος αυτού” θα διατίθεται στο Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ, το οποίο η ηγεσία του ΚΚΕ απειλεί ακόμα και με φυλάκιση».

«Η αγανάκτηση θα συνοδεύσει τον Δ. Δεσύλλα ως την τελευταία του πνοή, αν δεν υποβάλει άμεσα την παραίτηση του από το αξίωμα του ευρωβουλευτή» γράφει ο Νίκανδρος Κεπέσης στον Ριζοσπάστη την 1η Δεκεμβρίου, ενώ έχει ήδη προηγηθεί, την προηγουμένη, ο Ν. Καλούδης, μέλος του Π.Γ. του ΚΚΕ: «Οι πράξεις των διαφωνούντων έχουν τη σφραγίδα της πολιτικής ανεντιμότητας και αυτός είναι ο ελαφρότερος χαρακτηρισμός που μπορεί κανείς να δώσει στις υποκριτικές, συνωμοτικές μεθοδεύσεις τους».

- Από τα τέλη Νοεμβρίου, η οργάνωση της ΚΝΕ (τα εκλεγμένα όργανά της και η πλειοψηφία των μελών και στελεχών της που διαφώνησαν με την ηγεσία του ΚΚΕ) καθώς και οι αποχωρήσαντες και  διαγραφέντες από το ΚΚΕ εργάζονται για την συγκρότηση ενός νέου φορέα της αριστερής και ριζοσπαστικής πολιτικής.

Ο Γ. Γράψας συνοψίζει αυτή την πορεία σε μια βαρυσήμαντη συνέντευξή του στο τεύχος Ιανουαρίου του 1990 του «Πριν»:

«Δεν πρόκειται πια απλά για λάθη, αλλά για μια πορεία μετατροπής της Αριστεράς σε καθεστωτική δύναμη. Δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι το ελατήριο τεντώθηκε τόσο που δεν γυρνάει πίσω… Ποτέ η κρίση των παραδοσιακών κομμουνιστικών κομμάτων δεν ήταν τόσο κραυγαλέα. Ποτέ οι δυνάμεις της επαναστατικής ανανέωσης δεν ήταν τόσο ώριμες… Η ανάγκη για ένα νέο πολιτικό φορέα της Αριστεράς είναι κάτι παραπάνω από επιτακτική… Χωρίς αμφιβολία, η ΚΝΕ θα αποτελέσει μια από τις κυριότερες συνιστώσες του».

- Στις 17 Δεκέμβρη 1989 πραγματοποιείται πλατιά πανελλαδική συνάντηση για να συζητηθούν οι πρώτες θέσεις του εγχειρήματος και η διοργάνωση πλατιού διαλόγου και διαδικασιών συζήτησης και συγκρότησης του νέου φορέα.

- Στις 18 Ιανουαρίου 1990 κυκλοφορεί η «πρόταση διαλόγου: Για μια νέα προοπτική της Αριστεράς στην Ελλάδα της δεκαετίας του ΄90» για την νέα οργάνωση. Λίγο αργότερα πραγματοποιείται η 1^η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Νέου Αριστερού Ρεύματος (στο μεγάλο αμφιθέατρο της φοιτητικής εστίας του Ζωγράφου, με τη συμμετοχή περισσότερων από 500 αντιπροσώπων από όλη τη χώρα). Στην Συνδιάσκεψη διαμορφώνονται οι πρώτες πολιτικές αποφάσεις του ρεύματος, αποφασίζεται το όνομα και εκλέγεται η πρώτη Συντονιστική Επιτροπή του ΝΑΡ.

.

Το ΝΑΡ έχει ιδρυθεί με όλες τις αντιφάσεις του, κατ’ αρχήν σαν αριστερή αντιπολίτευση στη συναίνεση και την υποταγή της επίσημης αριστεράς. Ο δρόμος θα είναι μακρύς μα η πορεία έχει αρχίσει...