Ασπίδα προστασίας / του Δημήτρη Καλτσώνη

του Δημήτρη Καλτσώνη

αν. καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 12/6/2019

Η κλιμάκωση της επιθετικότητας της κυβέρνησης Ερντογάν συνεχίζεται. Κάποιοι μίλησαν, μάλλον όχι εντελώς αβάσιμα, για κίνδυνο νέων Ιμίων. Πώς η χώρα μας μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα; Πώς, αν υπάρξουν νέα Ίμια δεν θα έχουμε την ίδια κατάληξη, δηλαδή την αναγνώριση μιας ακόμη “γκρίζας ζώνης” ή ακόμη χειρότερα μια νέα εθνική συμφορά;

Άμεσα, νομίζω, απαιτείται νηφαλιότητα και σταθερότητα. Οι σπασμωδικές κινήσεις, πολλώ δε μάλλον οι κραυγές και οι λεονταρισμοί κάθε άλλο παρά εξυπηρετούν την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφύγουμε το δίπολο “συνθηκολόγηση ή πολεμική σύγκρουση” με την Τουρκία.

Απαιτείται πολυδιάστατη, ενεργητική εξωτερική πολιτική βασισμένη στο πρωταρχικό οχυρό της Ελλάδας, το διεθνές δίκαιο. Μπορεί αυτό να ακούγεται ρομαντικό στην εποχή της καταπάτησής του από τους ισχυρούς (ιδίως τις ΗΠΑ) αλλά το διεθνές δίκαιο έχει μια ισχυρή νομιμοποιητική λειτουργία. Ας μην την υποτιμήσουμε. Από τις καταστατικές αρχές του ΟΗΕ, που απορρίπτουν τη χρήση βίας και την απειλή χρήσης βίας ως μέσο επίλυσης των διεθνών διαφορών, μέχρι τη Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, όλα τα νομικο-πολιτικά εργαλεία μιλούν υπέρ της εθνικής μας κυριαρχίας. Η επίκλησή τους έχει δραστική πολιτική σημασία, δεν είναι γραφικός αναχρονισμός, ιδίως αν συνδυαστεί με μια δραστήρια διπλωματία υπέρ της ειρήνης και της φιλίας των λαών, τα αγαθά που τόσο αγαπούν οι Έλληνες, οι Τούρκοι, οι Σύριοι, όλοι οι λαοί.

Η αξιοποίηση του διεθνούς δικαίου απαιτεί προσφυγή στη διεθνή κοινότητα. Όσο εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στην επιδιαιτησία των ΗΠΑ, τόσο οι διαψεύσεις και οι ήττες θα ακολουθούν η μία την άλλη. Τι έκαναν τόσες δεκαετίες οι ΗΠΑ για το δικαίωμα της Ελλάδας στα 12 ν.μ.; Η μονομερής επιδιαιτησία μας καθιστά ευάλωτους στις διακυμάνσεις των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας.

Αντίθετα, αν βάλουμε στην εξίσωση και άλλες ισχυρές χώρες, τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες, τότε τα περιθώρια ελιγμών για το τουρκικό αντιδραστικό καθεστώς θα στενέψουν. Πέρασε μάλλον απαρατήρητη η δήλωση του Ρώσου πρέσβη στην Ελλάδα, λίγες μέρες πριν τις ευρωεκλογές, ότι η Ρωσία επιδιώκει την ανάπτυξη στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας με την Ελλάδα. Η δήλωση υποδηλώνει ότι οι σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας κάθε άλλο παρά ανέφελες είναι. Δείχνει τις δυνατότητες που διανοίγονται στην Ελλάδα (αν δεν μένει αγκιστρωμένη στο ΝΑΤΟ) για την υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, για μια στρατηγική διαφοροποίησης των πηγών εξοπλισμού της, για πολυδιάσταση διπλωματία υπέρ της ειρήνης, τελικά για να μην εξαρτάται μονομερώς από καμιά μεγάλη δύναμη. 

Πηγή : kordatos